چرا سرعت سرویس‌های اینترنتی ارائه شده توسط ISPها با سرعت دانلود برابری نمی‌کند؟



مطمئنا یکی از مهم‌ترین سوالاتی که همیشه برای کاربران اینترنت پرسرعت ADSL مطرح است، عدم برابری سرعت سرویس خریداری شده و سرعت دانلودی است که کاربران در هنگام استفاده از اینترنت خود مشاهده می‌کنند. چرا هیچ‌گاه شاهد دانلود یک فایل حجیم با سرعت 128Kb/s  در سرویسی که با این عنوان خریده‌ایم، نیستیم؟ در ادامه با ما همراه باشید تا پاسخ این سوال را به روشنی دریابید.




شاید پاسخ این سوال در فهم یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم کامپیوتر نهفته باشد. مطمئنا این سوء برداشت ناشی از عدم اطلاع‌رسانی از جانب ISP‌ها و تاحدودی نیز برگرفته از بدبینی برخی از کاربران نسبت به کمپانی‌های ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنتی است.

برای یافتن پاسخ این پرسش بهتر است به سراغ تاریخ کامپیوتر و بررسی مفاهیم بنیادی این رشته برویم. نقل و انتقال داده‌ها در داخل شبکه‌های کامپیوتری همیشه با مقیاسی به‌نام Bit سنجیده شده است. یک بیت کوچکترین واحد شمارش داده در دنیای دیجیتال است. در واقع می‌توان یک بیت را پایه‌ای‌ترین مفهوم ممکن در دنیای دیجیتال عنوان کرد. شاید بهترین تعریف برای بیت 0 و 1‌هایی باشد که همگان آن را زبان دنیای کامپیوتر عنوان می‌کنند. هر 1 یا 0 بکار برده شده در رشته‌های دودویی (باینری)، یک بیت خوانده می‌شود.

برای سنجش سرعت انتقال داده‌ها در شبکه‌های کامپیوتری، از مقیاس تعداد بیت‌ها در هر ثانیه استفاده می‌شود که با bits/second و یا به‌طور خلاصه از b/s نمایش داده می‌شود. در ابتدا شبکه‌های کامپیوتری بسیار کند بودند، از‌ این‌رو نمایش سرعت انتقال داده‌ها با استفاده از مقیاس بیت بر ثانیه محدودیت خاصی را ایجاد نکرده بود. رفته‌رفته سرعت انتقال داده در شبکه‌های کامپیوتری افزایش یافت و کارشناسان برای نمایش سرعت انتقال داده، کیلو را که به معنای هزار است، به ابتدای مقیاس پیشین اضافه کردند که حاصل، کیلوبیت در ثانیه یا Kb/s بود. با روند رو به افزایش سرعت شبکه‌های رایانه‌ای، مقیاس‌های مورد استفاده نیز با گرفتن پیشوندهای متفاوتی همچون مگابیت رفته‌رفته تعریف جدیدی از سرعت در شبکه‌های رایانه‌ای ارائه دادند که هم‌اکنون با سرعت‌هایی چون MB/s روبرو هستیم.

نکته‌ی مبهم در این جا است. در رایانه‌ها برای بیان حافظه‌ی مورد استفاده از مقیاس بایت به جای بیت استفاده می‌شود. همانطور که پیش‌تر عنوان کردیم، بیت کوچکترین واحد مورد استفاده در رایانه‌ها است و به‌بیان بهتر هر یک و صفر استفاده شده در رشته‌های دودویی یک بیت است. در تمامی اکوسیستم‌های رایانه‌ای موجود که شامل لینوکس، ویندوز و مک است، به رشته‌ای دودویی که مشتمل بر 8 بیت باشد، یک بایت اطلاق می‌شود، یعنی به رشته‌ی دودویی که از ترکیب 8 صفر یا یک تشکیل شده باشد، یک بایت گفته می‌شود.

ByteBit

حال به سراغ سرویس‌های ارائه شده و سرعت دانلودی خواهیم رفت که منجر به اختلاف‌نظر و به بیان بهتر سوء برداشت کاربران از مفهوم سرویس‌های ارائه شده می‌شود و گاها نیز منجر به رقم خوردن مناقشات بی‌پایانی بین کاربران و سرویس‌های پشتیبانی شرکت‌های ارائه دهنده‌ی سرویس پرسرعت می‌گردد. برای مثال بهتر است سرویس 256Kb/s را در نظر بگیریم. این عدد به این معنی است که سرویس‌دهنده‌ی اینترنتی شما متعهد به انتقال 256,000bits در هر ثانیه و تحویل این میزان داده در هر ثانیه به کاربران خود است. حال این جریان را از سمت کاربرن مورد بررسی قرار می‌دهیم. همانطور که گفتیم، هر Byte مشتمل بر هشت bit‌ است. تمامی سیستم‌عامل‌ها و به طبع‌ آن تمامی نرم‌افزارهای موجود در سیستم شما که شامل نرم‌افزار‌های دانلود همچون IDM و مرورگرهای وب چون اینترنت‌اکسپلورر و گوگل‌کروم می‌شود، داده‌ها را با استفاده از Byte نمایش می‌دهد. در نتیجه با تقسیم سرعتی که سرویس‌دهنده‌ی شما متعد به ارائه آن شده است به عدد 8 می‌توانید به سرعت دانلود خود دست یابید. برای مثال می‌توان سرویس 256Kb/s را این طور عنوان کرد که با تقسیم 256 بر 8، عدد 32 حاصل می‌شود. هرچند شاید در کشور ما برخی از مشترکانی که از سرویس 256 استفاده می‌کنند، سرعتی فراتر از 32 کیلوبایت را در ثانیه در زمان دانلود داشته باشند. علت این امر سیاست‌های شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی سرویس‌های اینترنتی برای جذب مشتریان بیشتر است، یعنی این شرکت‌ها پهنای باند بیشتر از تعهد را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.

شاید بتوان جنبه‌ی تبلیغاتی را یکی از عمده‌ترین دلایلی برشمرد که بسیاری از کمپانی‌ها را مجاب به استفاده از واحد bits/s برای سرویس‌های خود کرده است، هرچند این مسئله تا حدودی برگرفته از کشورهایی است که فناوری اینترنت ابتدا در آن کشورها توسعه داده شده است.