بسیاری بر این باورند که سال 2013 برای مایکروسافت یک فاجعه بود. سیستم‌عامل جاه‌طلبانه ویندوز 8، به سهم چندانی دست نیافت، ورودش به بازار تبلت‌ها شروع امیدوار کننده‌ای نداشت و همچنان در حال تقلا برای فروش اسمارت‌فون‌هایش است. همینطور به این لیست اعلام بازنشستگی مدیرعامل آن، استیو بالمر را هم در عرض 12 ماه اضافه کنید. با این وجود سهام مایکروسافت طی این سال 38 درصد رشد به خود دید. در ادامه همراه ما باشید تا نگاهی داشته باشیم به سالی که بر مایکروسافت گذشت و نیز چشم‌اندازی از سال آینده این کمپانی را با هم مرور کنیم.
عملکرد سهام نشان دهنده شکاف میان واقعیت و جوی است که اطراف مایکروسافت را احاطه کرده است. اگر بخواهیم صرفا با نگاهی به سرخط اخبار تکنولوژی در این مورد قضاوت کنیم ممکن است تصور کنید که مایکروسافت در دردسر بزرگی گرفتار آمده، اما تحلیلگران عقیده دارند که با یک کسب و کار با پیشینه قدرتمندتر روبرو هستیم. شکست در طرف مصرف کننده مهم است ولی اثر آن آنقدر موثر نیست که تجارت کلی مایکروسافت را به نابودی بکشاند.
این اتفاق ممکن است بر اثر گذشت زمان رخ دهد ولی این شرکت هنوز مقداری فرصت دارد تا مسائل سمت مصرف کننده را سر و سامان دهد.
خیزش و سقوط
اجازه دهید پیش از آنکه به چشم‌انداز مایکروسافت در سال 2014 بپردازیم، ابتدا نگاهی به عقب و به سالی که گذشت داشته باشیم. مایکروسافت بطور رسمی ویندوز 8 را در اکتبر 2012 منتشر کرد. میزان فروش در هفته‌های اول ضعیف بود؛ اگرچه خود مایکروسافت اعلام کرده بود که در حدود همان مدت زمانی چند هفته، 40 میلیون لایسنس ویندوز 8 فروخته است.
این وضع نامطلوب ادامه یافت. گزارشات خود مایکروسافت مبنی بر فروشی قابل قبول در ماه دسامبر بود ولی پس از آن در ماه آپریل، موسسه IDC، مایکروسافت و ویندوز 8 را بخاطر کاهش 13.9 درصدی فروش رایانه‌های PC در یک چهارم اول سال، سرزنش کرد. در پاییز همین سال مایکروسافت ویندوز 8 را به نسخه 8.1 ارتقا داد و تعدادی از ویژگی‌های خواسته شده توسط کاربران خصوصا دکمه استارت را در آن اضافه کرد.
در انتهای سه ماهه اول سال مالی این شرکت، حتی سرفیس -که قرار بود قاتل آیپد باشد- پس از شروعی نا امید کننده رقم 400 میلیون دلار فروش را ثبت کرد. در دسامبر، موجودی سرفیس 2 در بسیاری از خرده‌فروشی‌ها به اتمام رسید.
استیو بالمر، مدیرعامل فعلی در آگوست اعلام کرد که بزودی بازنشسته خواهد شد. بالمر یک ماه پیش از آن خبر از تغییرات گسترده برای سازماندهی مجدد مراتب اجرایی مایکروسافت داده بود تا به سال 2013 بعنوان سالی انتقالی برای مایکروسافت نگاه شود.
نگاهی به آینده
بسیاری از جهت‌گیری‌های آینده مایکروسافت به مدیرعامل انتخابی جدید آن بستگی خواهد داشت که قرار است در اوایل سال 2014 انتخاب شود (البته در ابتدا، آخر سال 2013 برای این رخداد انتخاب شده بود). آلن مولالی، مدیرعامل 68 ساله فورد و نیز رئیس بخش فناوری‌های Cloud مایکروسافت یعنی Satya Nadella بعنوان محتمل‌ترین گزینه‌ها برای تصدی این پست اعلام شده‌اند.
مدیرعامل بعدی باید راه چاره‌ای بی‌اندیشد تا از دچار شدن مایکروسافت به سرنوشت بلک‌بری جلوگیری کند. کمپانی بلک‌بری که بخاطر معرفی اولین دستگاه‌های موبایل با توانایی ارسال و دریافت کدگذاری شده و امن ایمیل محبوبیت کسب کرده بود، در سال 2007 و پس از رونمایی آیفون، وارد یک روند مرگ تدریجی شد. این مساله تا حدودی متاثر از این امر است که آیفون در حقیقت حمله‌ای زیرکانه به بازار بود. این دستگاه طلیعه‌دار یک عصر جدید برای «امکان آوردن دستگاه‌های شخصی بر سر کار (BYOD)» بود و خطوط میان محل کار و خانه و نیز بازارهای مصرف و B2B را محو کرد.
یک بررسی انجام گرفته توسط TechRepublic که بر روی بیش از 1000 مدیر فناوری انجام شد نشان می‌دهد که 62 درصد شرکت‌ها برنامه دارند که استفاده از دستگاه‌های موبایل شخصی را تا انتهای 2013 در شرکت خود امکان‌پذیر کنند.
کریستین کین یکی از آنالیست‌های Forrester Research می‌گوید:
حقیقت این است که بدست آوردن رقم دقیق چنین بررسی بسیار سخت است؛ چراکه تعریف‌ها از BYOD دائما در حال تغییر هستند. اغلب افراد الزاما در یک مکان واحد کار نمی‌کنند... هر گزارشی که دیده‌ام ارقام مختلفی را ارائه کرده و همچنین این موضوع به اندازه شرکت‌ها نیز بستگی دارد.
واکنش مایکروسافت به تب BYOD کند و پراشکال بوده است. گرچه اگر به تاریخ نگاه کنیم چنین چیزی به معنی پایان بازی نیست. مایکروسافت یک بار در میانه دهه 90 توسط گسترش وب غافلگیر شد که با ساخت اینترنت اکسپلورر و ارائه آن بصورت پیش‌فرض همراه با ویندوز به آن پاسخ داد. گرچه این اقدام تبعاتی نظیر پاسخگویی به قوه قضاییه ایالات متحده را به همراه داشت ولی باعث فرار مایکروسافت از وضعیتی که در آن گرفتار آمده بود، شد.
این بار نیز به گونه دیگری مایکروسافت در زمینه گوشی‌های هوشمند و تبلت دچار اشتباهاتی در شروع کار شد. اما این روند بالاخره آغاز شد. داشتن سهم 90 درصدی از سیستم‌های دسکتاپ مسلما کمک خواهد بود چرا که با وجود تمام صحبت‌هایی که در مورد اسمارت‌فون‌ها و تبلت‌ها می‌شود، هنوز هم بیشتر کارها بر روی سیستم‌های دسکتاپ انجام می‌شود.
مایکروسافت همچنان به بهبود اپلیکیشن‌های اداری و روزمره خود ادامه می دهد. در ماه سپتامبر این شرکت اعلام کرد که مجموعه ابری آفیس 365 به میزان یک و نیم میلیارد دلار استفاده داشته است. بنابر گفته‌ی TJ Keitt یکی از تحلیل گران Forrester «به نظر فعالیت‌های زیادی در این بخش صورت می‌گیرد». مطابق دیدگاه Keitt مایکروسافت در راه تبدیل شدن به یک کمپانی دستگاه‌ها و خدمات است.
به بیان دیگر مشتریان تجاری که پیش‌تر نبود راه‌حل‌های مبتنی بر موبایل (و سرویس‌های ابری) را مایه تاسف برای مایکروسافت می‌دانستند اکنون دیگر جایی برای گله و شکایت نخواهند داشت.
به عقیده Keitt این موضوع باید پاسخ مناسبی برای هرگونه روی‌گردانی احتمالی از ویندوز باشد.
حالت‌های احتمالی پیشرفت
اگرچه به نظر می‌رسد کسب و کار شرکتی مایکروسافت به خوبی پیش می‌رود، اما این شرکت همچنان در قسمت کالاهای مصرفی با چالش مواجه است. سرفیس و سرفیس پرو چندان خوب فروش نکردند و سیستم‌عامل ویندوز فون هم هنوز با فاصله زیادی پس از اندروید و iOS در رده سوم قرار دارد. معامله 7.4 میلیارد دلاری خرید نوکیا تا حدودی جان تازه‌ای به بخش موبایل این شرکت خواهد بخشید ولی همچنان تصور زمانی که مایکروسافت بتواند اپل یا به احتمال بسیار کمتر گوگل را از جایگاه خودشان خارج کند، دشوار است.
آنچه گفته شد به این معنی نیست که مایکروسافت در موقعیت بدی قرار دارد. بلکه مایکروسافت با استفاده از درآمد بخش‌های مختلف شرکت، می‌تواند برای مدتی پول مورد نیاز را به بخش کالاهای مصرفی تزریق کند. بعلاوه این احتمال همیشه وجود دارد که نوعی پیشرفت قابل ملاحظه در زمینه موبایل رخ دهد که نقطه قوت بالایی در صحنه رقابت برای مایکروسافت بوجود آورد.
در همه حالات، سال 2014 سالی دیگر برای مایکروسافت در بازسازی بخش محصولات مصرفی محسوب می‌شود. انتظار می‌رود مایکروسافت در سال جدید، به جای جهش‌های بزرگ به بهبود دستاوردهای خود بپردازد. این حقیقت که اپل به جای ایجاد و معرفی محصولات جدید، مشغول کامل و بی‌نقص کردن محصولات فعلی خود است می‌تواند کمک کند تا مایکروسافت هم به جمع و جور کردن خود بپردازد. چشم‌اندازی که ذکر شد ممکن است از نقطه نظر مصرف کننده چندان هیجان‌انگیز به نظر نرسد، اما مسلما راهی است آرام و استوار برای بازگشت مایکروسافت.
